ABD Başkanı Joe Biden‘ın, İsrail’in İran‘a ilişik petrol tesislerine yönelik ihtimaller içinde bir misilleme saldırısının tartışıldığına ait açıklamalarının arkasından petrol tutarları yüzde 4’ten fazla yükselse de uzmanlar, saldırının gerçekleşmesi niteliğinde fiyat artışlarının kalıcı olamayacağını korumak için çaba sarfediyor.

İran‘ın, Hamas lideri İsmail Heniyye, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve İranlı General Abbas Nilfuraşan’ın öldürülmüş olduğu İsrail saldırılarına tahsisat 1 Ekim’de İsrail’e onlarca balistik roket fırlatmasının arkasından petrol tutarları yükselişe geçti.

Aynı gün, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun toplumsal medya hesabından yayımladığı görüntülü mesajında, İran’ın roket saldırısıyla “büyük bir hata yaptığını ve bedelini ödeyeceğini” söylemesinin üstüne Brent petrol yüzde 3’ten fazla kıymet kazanmıştır ve günü 74,27 dolardan kapattı.

Bununla beraber, Biden’ın 3 Ekim’de İsrail’in İran’a ilişik petrol tesislerine hücum ihtimaline, “Şu anda bunu tartışıyoruz.” diyerek aleni kapı bırakmasıyla yükselişini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 4’ün üstünde artarak 77,83 dolara kadar çıktı ve günü 77,44 dolarda bitirdi.

Biden’ın 4 Ekim’de meydana getirdiği açıklamada, “Eğer onların (İsrail’in) yerinde olsam petrol sahalarından farklı alternatifleri düşünürdüm.” ifadelerini kullanımı fiyatların yukarı yönlü hareketini kısıtlasa da küresel petrol rezervlerinin çoğunun yer almış olduğu Orta Şark’daki çatışmaların arz tarafında aksamaya sebep olacağı endişeleri, petrol piyasasındaki hakimiyetini korudu.

Mevzubahis açıklamaların arkasından Brent petrol 4 Ekim’de nihayetlenen haftayı yüzde 0,6 artışla 77,88 dolardan kapattı. Batı Texas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 0,9 yükselişle 74,06 dolardan alıcı buldu.

Haftalık bazda ise Brent petrol ortalama yüzde 6 hasılatla ocak ayından bu yana en yüksek haftalık artışı kaydetti. WTI ham petrolün varili de haftalık bazda yüzde 5’ten fazla yükselerek Ağustos 2023’ten beri en büyük artışı gösterdi.

“İRAN’IN PETROL ALTYAPISINA YÖNELİK BİR SALDIRININ PETROL FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ KALICI OLMAZ”

Avrupa Enerji Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, AA muhabirine meydana getirdiği değerlendirmede, İsrail’in İran’a ilişik petrol tesislerine yönelik düzenleyeceği bir saldırının küresel petrol tutarları üstünde uzun soluklu tesir yaratmayacağını söylemiş oldu.

Mongrenier, ihtimaller içinde bir hücum niteliğinde bir tek kısa süreli fiyat artışları yaşanacağını belirterek, “İran’ın petrol altyapısına yönelik bir saldırının küresel petrol fiyatları üzerinde kalıcı etkisi olacağına inanmıyorum. Kesinlikle kısa süreli ‘duygusal’ fiyat artışı yaşanabilir ancak OPEC ve diğer üreticilerin, İran petrolünü hızlı şekilde telafi edecek fazladan kapasitesi var.” diye konuştu.

Yatırımcıların ilerleyen süreçte OPEC ve OPEC dışı birtakım müstahsil ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun taktiklerini takip etmesi icap ettiğini vurgulayan Mongrenier, “OPEC+ grubu, petrol fiyatlarını desteklemek için bir süredir üretimi kısıyor ancak bu durum büyük etki yaratmadı. Eğer İran ihracat kapasitesini kaybederse ve grup bu açığı kapatmamaya karar verirse, fiyatlar artabilir.” ifadelerini kullandı.

Mongrenier, bu şekilde bir durumun yaşanması niteliğinde ise öteki üreticilerin bu açığı kapatabileceğine dikkati çekerek, bundan dolayı kalıcı fiyat artışlarının yaşanmayacağını öne sürdü.

“PETROL FİYATLARI 100 DOLARIN ÇOK ÜSTÜNE ÇIKABİLİR ANCAK DÜŞMESİ MUHTEMELDİR”

Washington merkezli danışmanlık şirketi Rapidan Energy Group’un Başkanı Bob McNally de İsrail’in İran’ın petrol rafinerilerine saldırması niteliğinde ham petrol fiyatlarının yükseleceğini sadece bu durumun uzun sürmeyeceğini beyan etti.

McNally, körfez bölgesindeki enerji tesislerinin zarar görmesinin ya da Arap Körfezi’nden sağlanan ham petrol, rafine ürün ve LNG akışlarında yaşanacak uzun soluklu kesintilerin aslına bakarsanız duyarlı olan ekonomiyi negatif etkileyeceğine dikkati çekerek, “Hasarın veya kesintinin boyutuna bağlı olarak, ham petrol fiyatları varil başına 100 doların çok üstüne çıkabilir ancak talebin zayıflamasına neden olan ekonomik daralma ile birlikte fiyatların düşmesi muhtemeldir.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Yatırımcıların İsrail’in misilleme için seçeceği hedeflerin yanı sıra İran’ın bunu müteakip belirleyeceği hedeflere de dikkat etmeleri icap ettiğinin altını çizen McNally, “İsrail sivil ölümleri, çatışmayı keskin bir şekilde tırmandıracaktır.” dedi.