Ana para Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Ömer Gönül, borsada yüzde 10 olan günlük muamele marjını değiştirmenin gündemlerinde olmadığını söylerken, borsa robotlarının mevzuata aykırı olmaması sebebiyle kısa vadede bir emek verme yapmayacaklarını belirtti.
Gönül, halka arzlara yoğun alaka bulunduğunu açıklarken, Bloomberg’e verdiği röportajda, gündeme ait soruları yanıtladı. SPK Başkanı Gönül’ün piyasaya yönelik sorulara verdiği cevaplar şu şekilde oldu:
Günlük tavan ve taban limitleri değişiyor mu?
Hepimiz düzenleyici, denetleyici kuruluş olarak aslına bakarsan piyasanın gereksinimlerine gore hareket etmeye çalışıyoruz. Doğal bu tarz şeyleri azca öncesinden de dediğim şeklinde yatırımcının basit anlayabileceği, güvende olabileceği ortamlarda meydana getirmeye çalışıyoruz. Şu anda %10 marjın iyi çalmış olduğu kanaatindeyiz. Dünya örneklerinde müddetsiz marj örnekleri var. Fakat bunların bilhassa finansal okuryazarlığı düşük olan yatırımcı kısmında daha büyük risk oluşturduğunu biliyoruz. Onun için en azından bir müddet daha ek bir çalışmamız yok. Bu biçimde devam edeceğiz.
Para piyasası fonlarındaki yüzde 10 tahvil tutma şartı
Para piyasası fonlarında bunların, mevduat tutması ya da repo yapması şeklinde seçenekleri fazlaca kullandıklarını gördük. Bu tarafta birazcık daha sağlam bir liman olan tahvil yönelmelerinin yatırımcı açısından daha belirleyici olacağını düşündük. Şu demek oluyor ki faizlerin düşmesiyle beraber bu fonlardan çıkmaları olası. Fakat birazcık daha tahvilin sağlam liman bulunduğunu düşündüğümüz için birazcık daha işlemleri denetlemenin basit tarafına gidiyoruz. Yoksa tahvil alsınlar, tahvile bir yardımcı şeklinde bir şeyimiz olmaz aslına bakarsan. Bizim bilhassa fonlarda birinci baktığımız şey fon yatırımcısının sağlam limanlarda yatırım yapmasıdır.
VİOP’ta pay bazlı operasyonlara yönelik emekler
Şikayetlere bakıyoruz. VİOP doğal hisse endüstrisinden fazlaca değişik bir vaziyet. Bir kez kaldıraç kullanabildiğiniz ve kendinizi hedge edebildiğiniz bir noktada VİOP. Şimdi açığa satış ile beraber bunların birazcık azalmasını bekliyoruz. Şundan dolayı birtakım yatırımcıların da bunu hedge amaçlı kullandığını tahmin ediyoruz. Yalnız VİOP için değil, mevzuata aykırı her yeri, her hareketi aslına bakarsan takip ediyoruz. Aykırı hareket edene aslına bakarsan ne olursa olsun bir halde bir yaptırımı oluyor.
Yüksek frekanslı işlemler meydana getiren robotlara yönelik emekler
Borsa yatırımcısı iseniz, orta ve uzun solukta pay tutuyorsanız bunlar sizi aslına bakarsan ilgilendirmez. Günlük trading yapıyorsanız, günlük işlemler içerisindeyseniz bunlar da borsanın bir parçası. Şu demek oluyor ki mevzuata aykırı herhangi bir şey yapmıyorlar. Bunların düzenlemelerini aslına bakarsan borsa yapmış. Tüm dünyada bunu yapıyorlar. Tüm algoritmalarını buna gore kurmuşlar. Şunu da biliyoruz; birtakım algoritmalar yazılmış, onları takip etmeye çalışan var, karşısında duran var. Fakat söylediğim şeklinde bunlar piyasanın bir parçası. Mevzuata aykırı bir işlemleri yok.
Halka arzlar 2025’te yoğun olacak mı?
Bunların tamamı piyasanın bir parçası. Şayet siz şu bakış açısıyla geliyorsanız: halka arzdan sonrasında tüm halka arz hisseleri 5-6 tavan gidecek şeklinde bir bakış açınız var ise, firma seçmiyorsanız o halde başınıza gelene bir şey demek olası değil. İşte finansal okuryazarlık dediğimiz şey burada devreye giriyor. Şu demek oluyor ki kazanmanın bir büyülü formülü yok. Yalnız piyasa şartlarını öğrenmekle ilgisi var. Piyasa doğruyu olarak mevzuata müsait olarak muamele meydana getiren herhangi bir algoritma olabilir, başka bir şey olabilir. Bu tarz şeyleri dikkate alarak muamele yapmaları lazım. Bunlar piyasanın bir parçası.
Şu anda halka arz için yoğun istek var. Hepimiz elimizden geldiğince firmalar başvurdukça bu tarz şeyleri sonuçlandırmaya çalışıyoruz. Kaç adet olur, sayı vermek yanlış fakat bu öğrenci gore tekrar yüksek sayıda halka arz olacağını tahmin ediyoruz.
Halka arzlar hikayesinde SPK’nın seçici davranması
Bizim kanunla verilen görevimiz fazlaca belli. İzahnamenin tutarlı bulunmasına bakarız, doğrusu yatırımcının bilgilendirilmesine bakarız. Burada aslına bakarsan fazlaca bir kriterimiz yok. Fakat belli bir büyüklükte olmalarını bekliyoruz. Firması kura çekmek yatırımcının işi. Ben yalnız doğru bilgilendirildiğinden sorumluyum. Şayet güvenmiyorsanız o şirkete, yatırım yapmayacaksınız. Buna yatırım yapılır ya da buna yatırım yapılmaz demek şeklinde bir lüksüm yok.
Bizi yalnız halk arz meydana getiren bir kuruluş olarak görmek aslen bütün ana para piyasaları açısından bir haksızlıktır. Hepimiz ana para piyasalarının tabanını büyütüyoruz. Şirketleri tahvillerle tanıştırıyoruz. Daha fazlaca fon kuruyoruz, sukuklarımız var. Aslına bakarsak ana para piyasası araçlarının tamamına baktığımızda bu kurulun ne kadar mühim, işlerin ne kadar yayıldığını görmek olası.
SPK’nın gelecek devre projeleri
Çoğu zaman sektörün bizlerden taleplerini değerlendirmeye çalışıyoruz. Örneğin GYODER ile beraber gayrimenkule dönüştürülebilir tahvil diye bir şey üstünde çalışıyoruz. Iyi mi? Tahvil çıkartıyor, tahville gayrimenkul projesini destekliyor, finanse ediyor, günün sonucunda o projeden gayrimenkul elde etmeniz olası. Yahut ‘ben gayrimenkulün fiyatını beğenmedim’ deyip tahvilin size tavsiye edilen faizini almanız olası. Çalışmalarımız devam ediyor, çalışmalarımızın başındayız. Bu tür yeni enstrümanların tanıtımında Bakan Bey (Mehmet Şimşek) yardımcı vermeseydi bu noktalara gelemezdik. Şundan dolayı kendisinin piyasa tecrübesi, bilgisi fazlaca fazla. Dünya örneklerini bizlere veriyor, birtakım değişimler istiyor. Hep şunu söylüyoruz; ben enstrüman çıkartırım, piyasanın neye ihtiyacı var ise ona çözüm bulmaya çalışıyoruz.
Kripto varlıklara yönelik düzenlemeler
İkincil düzenlemeleri inşallah ocak ayı içinde yetiştiriyoruz, çıkartacağız. Ne getireceğiz? Bu platformların, müesseselerinin iyi mi yapılacağı ve kripto yatırımcısının iyi mi güvende tutulacağı… Güvende tutmak derken, kendi organik hayatı içinde saklamacılarla ve platformlarla emek verme usul ve esaslarını belirleyerek sistemin emin olması için çalışıyoruz. Hepimiz firmanın kurulma şartlarını, muamele yapma şartlarını belirliyoruz. Bir de emniyet sistemlerinin iyi mi olacağı konularının hepsine TÜBİTAK ve MASAK’la beraber çalışıyoruz.