Amerika yönetiminin korumacı tecim politikasının etkisiyle küresel navlun tutarları ocak ayı ortalarından sonrasında mühim bir düşüş kaydederken deniz ticaretinin müzakerelerin işe yaramaması niteliğinde, tarife restleşmelerinden negatif etkilenebileceği öngörülüyor.

5 Kasım 2024’te Amerika Başkanı seçilen Donald Trump’ın seçim vaadi olarak öne sürdüğü dış tecim açığını düşürme stratejisi kapsamında izlediği korumacı tecim politikaları küresel tecim ve iktisat sisteminde müessir olmayı sürdürüyor.

Trump’ın tarifelere ilişik son açıklamaları Amerika’nin tecim politikasının ekonomik tesirleri hikayesinde endişeli olan yatırımcıları bir miktar rahatlattı. Truth Social toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump tecim, tecim engelleri, tarifeler, kur manipülasyonu ve parasal olmayan tarifeler benzer biçimde mevzularda çözüm bulmak için 75’ten fazla ülkenin kendileriyle iletişime geçtiğini aktardı.

class=”medyanet-inline-adv”>

Trump, bu ülkelerin Amerika’ye karşı hiç bir biçimde misillemede bulunmadığını belirterek karşılıklılık esaslı tarifelerin 90 gün süreyle durdurulmasını, bu müddette yüzde 10’sevinç temel tarife oranının uygulanmasını onayladığını kaydetti. Sadece Trump, Çin’e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını ifade etti. Böylece, Çin’e uygulanan toplam tarife payı fentanil krizi dolayısıyla uygulananlar dahil edildiğinde yüzde 145’e ulaştı.

Tarifelerin küresel tecim sistemine tesirleri yakından takip edilirken denizcilik inceleme firması Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi’ne nazaran, 40’lık konteyner sentetik endeksi son üç aylık dönemde ortalama yüzde 43 düşüşle 11 Nisan’da 2 bin 265 dolar seviyesinde bulunuyor.

“GELECEK HAFTALARDA DA NAVLUNDAKİ GERİLEME DEVAM EDEBİLİR”

İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Yerleri (İMEAK) Deniz Tecim Odası Idare Kurulu Başkanı Tamer Kıran, AA muhabirine meydana getirdiği değerlendirmede, Amerika’deki şirketlerin Trump’ın tarifelerinden kaçınmak için 2024 yılı sonu ile 2025 Ocak ayı ortalarına kadar konteyner taşımacılığı ile birçok ürün ithal etmiş olduğu, mevzubahis durumun konteyner taşımacılığına olan talebi artırarak navlunların yükselmesine niçin bulunduğunu söylemiş oldu.

class=”medyanet-inline-adv”>

Kıran, navlun fiyatlarında ocak ortasına kadarki artışın sebeplerinden birinin gümrük vergilerinden ilkin erken alımların bulunduğunu belirterek şirketlerin stoklamak amacıyla Çin’den oyuncak, mobilya, makine ve muhtelif parçalar, İtalya’dan peynir, İrlanda’dan deva ve benzeri mamüllerin ithalatının konteyner taşımacılığına olan istek artışının ve navlunların yükselmesine niçin olabildiğini beyan etti.

Bunun nihayetinde Uzak Şark’dan Amerika’nin batı kıyısı arasındaki taşımalarda günlük yüzde 16’ya varan navlun artışlarının görüldüğünü bildiren Kıran “Ocak ayı sonu itibarıyla, yeterli ürün envanteri oluşturan ABD’deki ithalatçıların sipariş ve sevkiyatları azaltmasına bağlı olarak konteyner taşımacılığındaki navlunlarda düşüş yaşanmıştır. Bu durum, küresel konteyner taşımacılığına da yansımış, Çin Konteyner Yük Endeksi’nde de (CCFI) yılbaşından mart ayı sonuna kadar yüzde 28’lik bir düşüş görülmüştür.” dedi.

class=”medyanet-inline-adv”>

Kıran, önümüzdeki haftalarda da navlundaki gerilemenin devam edeceğini öngörüldüklerini, bunun temel sebeplerinden birisinin konteyner taşımacılığındaki kapasite artışı olduğuna işaret ederek “Birçok büyük konteyner hat operatörünün yeni gemileri hizmete girmektedir ve Kızıldeniz-Süveyş Kanalı rotasının da tekrar normal kullanıma başlayacağı tahmin edilmektedir. Süveyş Kanalı’nın kullanılması deniz taşımacılığındaki mesafeyi, dolayısıyla talebi azaltacağından navlunların düşmesine yol açacaktır.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

“TRUMP’IN TARİFE POLİTİKALARI SÜRERSE STAGFLASYON İHTİMALİ YÜKSEK”

Mevzubahis tarife restleşmelerinin navlun fiyatlarına olan etkilerini değerlendiren Kıran, Trump’ın mevcut politikalarını aynı kararlılıkla geçindirmesi niteliğinde küresel ekonominin durgunluk ve enflasyonun hep beraberce yaşandığı stagflasyona girme ihtimalinin yüksek göründüğünü kaydetti.

class=”medyanet-inline-adv”>

Kıran bununla beraber, ileriki süreçte mütekabiliyete dayalı konan vergilerin ülke bazında müzakerelere doğal olarak olacağını aktardı.

Bu müzakerelerde tarifelerde düşüşler gerçekleşebileceğine dikkati çeken Kıran, Trump‘ın yükselttiği gümrük vergilerinin anayasal olarak yeterli bir gerekçeye dayanmadığı yönünde ve buna bağlı olarak bu kararların mahkemelerden geri dönebileceği şeklinde beklentilerin de oluştuğunu ifade etti.

Kıran, eğer gelişmeler vergi oranlarında iniş ve misillemelerin azalması ya da ortadan kalkması yönünde gerçekleşirse küresel büyüme ve ticaret tahminlerinin olumlu yönde etkileneceğini belirterek navlun fiyatlarının da bu çerçevede tekrar pozitif bir seyir izleyeceğini kaydetti.

class=”medyanet-inline-adv”>

Tersi senaryoda ise navlun fiyatlarının negatif yönde etkilenebileceğini bildiren Kıran, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Normal koşullarda stagflasyona yol açan nedenler savaş ya da deprem gibi arz yönlü şoklar olsa navlun fiyatları yukarı yönlü hareketlenebilirdi. Fakat dünyada yaşanacak stagflasyonun arz yönlü bir şoktan ziyade maliyet artışlarından kaynaklı bir stagflasyon ihtimali olduğu için navlun fiyatları üzerinde baskı ihtimali artar. Şunu da unutmamak gerekiyor, gümrük vergilerindeki yükselmenin büyüme ve enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi ilk aşamada beklenen durumlardır. Özellikle Avrupa ve Çin’in başta müdafaa olmak suretiyle iç taleplerini artırmaya yönelik gayretleri orta vadede küresel büyümeyi ve navlun fiyatlarını yeniden yukarı yöne çekecektir.”

“BAZI ROTALARDA DENİZ TAŞIMACILIĞINDAKİ ARZ VE TALEP DENGESİ DEĞİŞEBİLİR”

Kısa ve orta vadede navlunların baskı altında olabileceğine değinen Kıran, denizcilik sektörünün doğası gereği dalgalanmaların oldukca yaşandığı bir sektör bulunduğunu hatırlattı.

Kıran, Trump’ın getirmiş olduğu tarifelerin uzun vadeli sonuçlarının, tecim ilişkilerini ve kaynağa ulaşma stratejilerini yine şekillendirebileceğini belirterek işletmelerin bu tarifelerden etkilenmeyen ülkelerden alternatif tedarikçiler ile emek vermeyi tercih edebileceğini aktardı.

Bunun geleneksel tecim rotalarında ve lojistik kanallarında değişikliklere yol açabileceğine işaret eden Kıran, “Şirketler gerek yerelden gerekse de daha düşük tarifelere sahip ülkelerden kaynak sağlamaya başlayabilir ve bu da potansiyel olarak geleneksel ticaret modellerini değiştirebilir. Dolayısıyla, bazı rotalarda deniz taşımacılığındaki arz ve talep dengesi de değişebilir. Örneğin, yüksek tarifeler, yani yüksek maliyetler nedeniyle belirli ticaret rotalarında deniz taşımacılığına olan talep azalırken artan yerel üretim veya tarifesiz ticaretin gerçekleşeceği rotalarda deniz taşımacılığına olan talep artabilir.” ifadelerini kullandı.

Sonuç itibarıyla dünyanın ciddi halde değişiklik periyodu yaşadığını özetleyen Kıran, laflarını şu şekilde sürdürdü:

“Korumacılığın arttığı bir dünyada hem dünya büyümesi hem de ticareti olumsuz etkileniyor ve etkilenecektir. Denizcilik dahil bu durumdan hiçbir ülkenin ve sektörün kaçınması da çok kolay görünmüyor. Fakat yeni dengeler oluştukça yeni fırsatlar elbette ortaya çıkacak ve hem ülkeler hem de sektörler açısından bunları yakalamaya yönelik stratejilerin devreye girmesi son derece önemli olacaktır.”

“VERGİ KONULARI NETLEŞENE KADAR DENİZCİLİK PİYASALARINI BİR DARALMA BEKLEYECEĞİZ”

Türk Armatörler Donanması Idare Kurulu Başkanı Cihan Ergenç de ekonomik beklentiler, belirsizlikler ve jeopolitik risklerin etkisiyle ocak-şubat aylarında öncesinden de bir yavaşlama beklediklerini anlatım ederek tarifelerin Türk deniz taşımacılığı sektörüne olumlu yansımasının öngörüldüğünü söylemiş oldu.

Ergenç, küresel olarak taşımaların azalacağını ve navlun piyasalarının olumsuz etkileneceği beklentilerinin bulunduğunu anlatım ederek tarifelere gelen 90 günlük ertelemenin peşinden navlun piyasalarına yükselişlerin görüldüğünü belirtti.

90 günlük uzatmanın tam çözüm olmamasına karşın piyasaların pozitif yönde etkilediğini kaydeden Ergenç, müzakerelerde antak kalma yapılmazsa 90 gün sonrasında aynı sorunların yaşanacağını belirterek şu şekilde konuştu:

“Başta Çin’den çıkan birçok kargonun geriye döndürülmesiyle ilgili duyumlar alıyoruz çünkü yüksek gümrük vergisi oranları ile Amerika’ya gittiğiniz zaman ki vahameti düşünün, aslında bu Amerika’ya da çok büyük zararlar verecek. Maliyetlerin artışı, enflasyonu etkileyecek.”

Cihan Ergenç, denizcilik sektörünün uzun vadeli bir yatırım ve planlama bulunduğunu belirterek bir vapur yaptırıldığında 20-25 sene, ikinci el vapur alındığında 5-10 sene bu yatırımın bir finansman döneminin bulunduğunu kaydetti.

Bir tecim için minimum 6 ay evvelde planlama yapılması icap ettiğini vurgulayan Ergenç, deniz taşımacılığı benzer biçimde işlerde ileriye yönelik bir öngörünün konması icap ettiğini söylemiş oldu.

Ergenç, tarifelerin 90 gün ötelenmesinin planlanmış benzer biçimde bir hamle olabileceğini belirterek bu durumun en azından deniz ticaretindeki soruların giderilmesi için vakit tanıyabileceğini anlatım ederek, şunları kaydetti:

“Yüklenen gemiler, yüklenen konteynerler son gelişmelerle tarifelerden etkilenmeden gereken yerlere gidecek ama bütün bu belirsizliklerin taşınacak olan tonajı, ekonomiyi ve navlunları negatif etkileyeceğini bekliyoruz. Pazarlıklar bitmezse ve sonuç alınamazsa navlun piyasaları da negatif olarak etkilenecek. Çin ekonomisi, Uzak Doğu ekonomisi gibi ekonomilerin etkilenmesi piyasaları çok daha derinden sarsıyor. Dolayısıyla bu vergi konuları netleşene kadar denizcilik piyasalarını bir daralma bekleyeceğiz. Tabii bunun ekonomiye yansımalarını da görmek lazım.”