Türkiye’de AR-GE faaliyetleri için 10 yılda ortalama 1 trilyon lira harcandı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakılırsa, müdafaa sanayisi ve değişen teknolojinin temel taşı AR-GE masrafları 10 yılda üstün derece elde etti.

AR-GE masrafları 2014’te 17 milyar 598 milyon lirayken, 2015’te 22 milyar 741 milyon liraya terfi etti. 2021’de AR-GE masrafları 101 milyar 738 milyon lira seviyesine çıktı.

Masraflar 2022’de 198 milyar 670 milyon lirayı görmüş oldu ve geçen sene 377 milyar 542 milyon lirayla üstün dereceli seviyeye ulaştı. Böylece AR-GE masrafları 2014-2023 döneminde ortalama 21,5 katına çıkmış oldu.

Gayrisafi yurt içi AR-GE masrafının GSYH içerisindeki payı 2014’te yüzde 1,01 iken, 2023’te 26 trilyon 545 milyar 722 milyon liralık GSYH içerisindeki payı yüzde 1,42 olarak gerçekleşti.

10 senelik süreçte AR-GE harcamalarının finansmanın yarısından fazlası firmalar tarafınca karşılanırken devletin finansmana katkısı yüzde 32 bandında oldu.

PERSONEL SAYISI ARTTI

Toplam AR-GE mensubu sayısı mevzubahis dönemde 135 bin 406 birey arttı. Tam süre eşdeğeri (TZE) cinsinden personel sayısı 2014’te 155 bin 444 birey iken 2023’te 290 bin 850 kişiye çıktı.

Hanımefendi AR-GE personel sayısı, 99 bin 195 birey ile toplam AR-GE personel sayısının yüzde 34,1’ini oluşturdu, bu hisse 2014’te 34 bin 826 birey ile yüzde 30,2 olarak gerçekleşmişti.

DOKTORALI PERSONEL ORANI YÜKSELDİ

Geçen sene AR-GE mensubu eğitim durumu incelendiğinde, yüzde 38,3’ünün lisans tahsil düzeyine haiz olduğu görüldü. Bunu sırası ile yüzde 31 ile doktora yahut eşdeğeri, yüzde 21,4 ile yüksek lisans, yüzde 4,9 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,4 ile lise ve altı kategorileri takip etti.

Geçen sene AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge 2014’teki şeklinde yeniden Ankara oldu. Ankara’yı İstanbul ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova bölgesi takip etti.

YÜKSEK TEKNOLOJİ HARCAMALARI KATLANDI

İmalat sanayisinde teknoloji düzeyine bakılırsa AR-GE masraflarına bakıldığında, verilerin tutulmaya başladığı 2015 yılından 2017’ye kadarki dönemde orta-yüksek teknolojiye meydana getirilen yatırımlarının başı çekmiş olduğu görüldü.

Endüstri ve Teknoloji Bakanlığının Ulusal Teknoloji Hamlesi doğrultusunda attığı adımların da etkisiyle sonraki dönemlerde yüksek teknoloji yatırımlarına ağırlık verildi.

Bu kapsamda 2015’te yüksek teknolojide AR-GE harcanması 2 milyar 332 milyon lirayken, bu sayı 9 yılda 28 katına çıkarak 66 milyar 265 milyon liraya terfi etti.

EN FAZLA AR-GE YÜKSEK TEKNOLOJİYE

AR-GE faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine bakılırsa sınıflandırıldığında ise yüksek teknoloji faaliyetinde bulunanlar dikkati çekti.

Bir tek geçen sene imalat sanayisindeki 139 milyar 469 milyon liralık AR-GE masrafının yüzde 47,5’ini yüksek teknoloji faaliyetinde yer edinen girişimlerin gerçekleştirdiği görüldü.

İmalat sanayisindeki toplam AR-GE masrafının yüzde 40’ı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 8,5’i orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4’ü düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafınca yapılmış oldu.