Ticaret Bakanlığı’ndan meydana getirilen açıklamada, Kurulun, eylül ayı toplantısında, tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı özellikte birçok reklam ve ticari uygulamaya yönelik kararların alındığı, dünyada “karanlık ticari tasarımlar” olarak malum aldatıcı ticari tasarımların görüşüldüğü bildirildi.

Bu ayki görüşmede görüşülen 144 dosyadan 118’inin mevzuata aykırı bulunmuş olduğu bilgisi verilen açıklamada, mevzubahis reklam ve ticari uygulamalar hakkındaki durdurma cezası ile toplam 22 milyon 414 bin 861 lira yönetimsel para cezası uygulanmasına karar vermiş olduğu açıklandı.

Açıklamada, karanlık ticari tasarımların sıklıkla çevrim içi kullanıcı ara yüzlerinde bulunan ve tüketicileri çoğu zaman çıkarlarına en müsait olmayan seçimleri oluşturmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan yahut manipüle eden uygulamalar olarak tanımlandığı anlatım edildi.

“TÜKETİCİLERİ MANİPÜLE EDEN UNSURLAR DEĞERLENDİRİLDİ”

Bakanlığın da aralarında bulunmuş olduğu, dünya genelinde 27 tüketiciyi koruyucu otoritenin katılımıyla abonelik hizmetlerinde karanlık ticari tasarımlara yönelik Internasyonal Tüketiciyi Koruma ve Tatbik Ağı (ICPEN) tarafınca 29 Ocak-2 Şubat 2024 tarihlerinde meydana gelen taramada nihayetinde resen araştırmaların başlatıldığına işaret edilen açıklamada, bu görüşmede abonelik hizmetlerine ait uygulamalar hakkındaki kararlar alındığının altı çizildi.

Açıklamada, tüketicilere öncesinden seçili olarak sunulan birtakım abonelik paketleri veya bunlara bağlı ek hizmetler, güncellenen üyelik sözleşmelerinde “kabul etme” seçeneğinin “reddetme” seçeneğine bakılırsa daha oldukça vurgulanması benzer biçimde manipülatif unsurların değerlendirildiği belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:

“Ayrıca, tüketicilerin istedikleri abonelik paketini yükseltmeden satın alma işlemini tamamlamalarını zorlaştıran arayüz tasarımlarının kullanılması gibi uygulamalar ele alındı. Toplantıda, şeffaf kriterler ve sayısal veriler belirtilmeden belirli abonelik paketlerinin popüler olduğu yönünde yapılan vurgular ve ücretsiz deneme fırsatlarının sunulması için tüketicilerden ödeme yöntemi bilgilerinin zorunlu olarak istenmesi gibi uygulamaların da tüketici iradesini olumsuz yönde etkileyen yanıltıcı ticari yöntemler olduğu belirtildi. Bu tür uygulamalarda bulunan firmalara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi.”

Reklam Kurulu’nun tüketicilerin çeşitli sektörlerde dijital mecralarda yüz yüze kalmış olduğu aldatıcı ticari tasarımlara yönelik incelemelerinin devam etmiş olduğu kaydedilen açıklamada, “Reklam Kurulu yılın 9 ayında toplam 1340 dosya hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulundu. Aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1173 dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra toplam 187 milyon 456 bin 473 lira idari para cezası uygulandı.” denildi.