2025 Yılı Yatırım Programı’nın Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Sonucu Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Yatırım Programında, merkezi idare bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, amme tutumsal teşebbüsleri (KİT), özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, rotatif sermayeli kuruluşlar ve toplumsal emniyet kurumlarının projeleri yer aldı. Yerel idarelerin ise yalnızca dış kredi ile finanse edilen projelerine programda işaret edildi.

2025 Yılı Yatırım Programı hazırlıklarında 12. Kalkınma Planında yer edinen temel politikalar ve hedefler ile 2025-2027 süreci Orta Vadeli Programda yer edinen siyaset, öncelik ve bütçe büyüklükleri dikkate alındı.

Yatırım Programındaki projelerin belirlenmesinde azami miktarda seçici olunarak, 12. Kalkınma Planında öngörülen projeler, zelzele riski sebebiyle başlanması fakirlik arz eden projeler ile sosyal ve ekonomik tesiri kuvvetli olup ivedilikle ekonomiye kazandırılması ihtiyaç duyulan projeler önceliklendirildi.

PROJELERE 1 TRİLYON 444,4 MİLYAR LİRA ÖDENECEK

2025 yılı Yatırım Programında amme kurumları tarafınca yürütülecek projelerin toplam ücreti ortalama 10.599,5 milyar lira olup, mevzubahis projelere tahsis edilen toplam tahsisat miktarı 1 trilyon 444,4 milyar lira oldu.

Program kapsamında 2025 senesinde 3 bin 783’ü ana proje olmak suretiyle, toplam 14 bin 238 proje yürütülmesi öngörülüyor.

2024 senesinde 5 bin 296 proje tamamlanırken, 2025 Yılı Yatırım Programına 5 bin 61 yeni proje dahil edildi. Bu projelerin 1364’ü oldukça senelik, 3 bin 697’si ise bir sene içinde tamamlanacak olan projeler olarak belirlendi.

2025 senesinde Yatırım Programı kapsamında öngörülen 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırımın yüzde 70,7’sinin merkezi idare bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 28,1’inin KİT ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,2’sinin ise rotatif sermayeli kuruluşlar ve toplumsal emniyet kuruluşları tarafınca gerçekleştirilmesi programlandı.

2025 Yılı Yatırım Programında zelzele tedbirlerine yönelik olarak toplam 511 milyar lira ücretinde projeye işaret edildi. Bu projeler kapsamındaki 2025 yılı ödeneklerinin ortalama yüzde 42’si sıhhat sektörüne, yüzde 16,7’si mesken sektörüne, yüzde 13,2’si ulaştırma-haberleşme sektörüne ayrıldı. Ek olarak zelzele projelerine ayrılan mevzubahis ödeneklerin yanı sıra bütçede cari transferler altında yürütülen yatırım kalifiye masraflar ile cari kalifiye öteki masraflar dikkate alındığında zelzele tedbirlerine yönelik olarak merkezi idare bütçesinden tahsis edilen toplam tahsisat ücreti 584 milyar liraya ulaşıyor.

EN YÜKSEK PAY ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME İLE EĞİTİME

2025 Yılı Yatırım Programı kapsamındaki 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırım ödeneğinden en yüksek oranı yüzde 30,5 ile ulaştırma-haberleşme sektörü yatırımları aldı. 2025 senesinde ulaştırma sektörü yatırımları için yüzde 38 artışla 440 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Bilhassa demir yolu yük ve yolcu taşımacılığının geliştirilmesi amacı doğrultusunda Halkalı-Kapıkule Süratli Tren Hattı projesine 29,3 milyar lira, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 22,8 milyar lira, Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 19,7 milyar lira ve Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Standartlı Demiryolu projesine 18,5 milyar lira tahsisat sağlandı. Üretimin ve ticaretin canlandırılmasına katkı sağlayacak olan iltisak hattı projelerine yüzde 301,4 artışla 8,4 milyar lira tahsisat ayrıldı. Türkiye’nin internasyonal yük koridorları ile olan bağlantısının güçlendirilmesine ve bölgede mühim bir lojistik merkezi haline gelmesine hizmet edecek olan Divriği-Kars Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu projesi için 4,1 milyar lira, Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı projesi için ise 2,4 milyar lira tahsisat ayrıldı. Ek olarak Kalkınma Yolu projesi kapsamında Gaziantep-Şanlıurfa ve Şanlıurfa-Mardin Süratli Tren Hattı projeleri Yatırım Programına dahil edildi.

Ulaştırma-haberleşme sektörünü, yüzde 15,1’lik hisse ile öğrenim sektörü takip etti. Tahsil sektörü yatırımları için 2025 senesinde yüzde 44,5 artışla 217,9 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Bütün bireylerin kapsayıcılık ilkesi esasında kalifiye bir öğrenime ve yaşam boyu öğrenme imkanlarına eşit şartlarda erişimi sağlanarak bilimsel nitelikli, toplumsal ve mesleki becerilerinin internasyonal standartlara müsait bir halde geliştirilmesi, analitik düşünme, finansal okuryazarlık, işbirlikçi emek verme ve liderlik alanlarında yetkinlik sahibi olmalarının sağlanması, ulusal, içsel, etik, insani ve sosyal değerleri içselleştirmiş, ilişkin olduğu aile ve topluma karşı repertuvar sahibi olarak yetişmeleri amacıyla temel öğrenime 140,8 milyar lira tahsisat ayrıldı. Mesleki eğitimde günümüzün ve geleceğin gereksinimlerini karşılayacak halde fiziki altyapının güçlendirilmesi amacıyla imalathane ve laboratuvar donanımlarının yenilenmesi için “1.500 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinin Teknik ve Laboratuvar Altyapısının Modernizasyonu” projesi Yatırım Programına dahil edilmiş ve projeye 5 milyar lira tahsisat tahsis edildi.

DSİ, 120 BİN HEKTAR ALANI SUYLA BULUŞTURACAK

Yatırım ödeneklerinden yüzde 11,4’lük hisse alan ziraat sektörüne 2025 senesinde yüzde 62,5 artışla toplam 164,1 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Tarımsal sulama yatırımları kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne yüzde 87,5 artışla 95,7 milyar lira tahsisat tahsis edilmiş olup bu ödenekle ortalama 120 bin hektar alanın sulamaya açılması ve 20 bin hektar alanda sulama sistemlerinin yenilenmesi bekleniyor. GAP Fiil Planı kapsamında “Aşağı Fırat 2. Merhale Sulaması” projesine 8,2 milyar lira, “Silvan Sulaması 1. Merhale” projesine 8 milyar lira ve “Orta Ceyhan Menzelet Sulaması 2. Merhale” projesine 2,4 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Ek olarak taşkın koruma projelerine de 32,5 milyar lira tahsisat ayrıldı. Arazi toplulaştırma projelerine tahsis edilen 5 milyar lira ödenekle ortalama 465 bin hektar alanın toplulaştırma tescil çalışmalarının tamamlanması bekleniyor. Orman yangınlarıyla savaşım kapsamında ise Orman Genel Müdürlüğü hava taşıt filosuna 2025 senesinde 4 minik yangın tanker uçağı katılacak.

Yatırım ödeneklerinde yüzde 10,3 paya haiz olan madencilik sektörüne 2025 senesinde yüzde 40,3 artışla 148,8 milyar lira, yüzde 7,6 paya haiz olan enerji sektörüne ise yüzde 45,6 artışla 110,2 milyar lira tahsisat ayrılmış olup mevzubahis sektörlerde proje bazında mühim gelişmelerin kaydedilmesi planlanıyor. Karadeniz’deki 710 milyar metreküplük naturel gazın üretilmesine ve sahanın üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak yürütülen Sakarya Organik Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde çalışmalara hızla devam edilmekte olup projeye 72,8 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Enerjide dışa bağımlılığımızın azaltılması amacıyla yürütülen öteki naturel gaz ve petrol arama ve üretim faaliyetleri için ise 67,9 milyar lira tahsisat ayrıldı.

SAĞLIK YATIRIMLARINA 121,1 MİLYAR LİRA ÖDENEK

Sıhhat sektörünün 2025 yılı yatırımlarından almış olduğu hisse yüzde 9,6 olarak gerçekleşti. Fiziki altyapıda, hizmete erişimde ve hizmet kalitesinde sağlanan ilerlemenin daha da geliştirilmesi ve yöresel farklılıkların azaltılması amacıyla Sıhhat Bakanlığına yüzde 46,5 artışla tahsis edilen 121,1 milyar lira ile 2025 senesinde 16.715 döşek ve 365 birim hizmete alınacak. 2025 senesinde merkezi idare bütçesi kapsamında 18 bin 450 döşek kapasiteli 16 kent hastanesinin yapımına devam edilecek olup, bu hastanelerden 5 bin 450 döşek kapasiteli 5 hastane projesi tamamlanacak.

Yatırımcı ve girişimcilere daha çok yatırım yeri kurmak, üretim ve istihdamı çoğaltmak amacıyla Endüstri ve Teknoloji Bakanlığına imalat sanayii sektöründe yüzde 52,9 artışla 23,3 milyar lira tahsisat tahsis edildi. Bu kapsamda, organize endüstri bölgesi projeleri için yüzde 101,5 artışla 10,8 milyar lira, minik endüstri sitesi projeleri için ise yüzde 195,3 artışla 6,5 milyar lira tahsisat sağlandı.

Ülkenin AR-GE ve yenilik kapasitesinin artırılmasına yönelik olarak TÜBİTAK TARAL benzer biçimde inceleme yardımcı programları, üniversiteler ile amme müesseselerinde inceleme altyapısı projeleri ve Inceleme Üniversiteleri Yardımcı Programı kapsamında tahsis edilen yatırım bütçesinde yüzde 45 artış sağlanarak 31,7 milyar lira tahsisat tahsis edildi.

Ek olarak yükseköğretimde kalitenin artırılması, fiziki imkanların geliştirilmesi, sıhhat altyapısının iyileştirilmesi ve inceleme altyapısının güçlendirilmesine yönelik olarak üniversitelere 2025 senesinde yüzde 51 artışla 53,5 milyar lira yatırım ödeneği sağlandı.